Co to jest NFT i jak działają niewymienialne tokeny?
NFT ( z ang. Non-Fungible Tokens – niewymienialny token) to specjalne aktywa cyfrowe, które różnią się od innych tokenów (np. kryptowalut) swoją unikalnością i niepodzielnością. Chociaż technologia przydzielania unikalności aktywom cyfrowym została opracowana około 2016 r., gwałtowny wzrost zainteresowania rynkiem NFT nastąpił w latach 2020-2021, w okresie rosnącej popularności pierwszych zdigitalizowanych tokenów muzycznych i artystycznych.
Aby stworzyć NFT, nie trzeba być artystą. Taki token może stworzyć każdy użytkownik Internetu, a następnie sprzedać na specjalnej platformie – giełdzie NFT. Oprócz różnych dziedzin sztuki, NFT jest aktywnie wykorzystywany w meta-uniwersach, projektach GameFi, a nawet w procesie licencjonowania praw autorskich.
Technologia stojąca za NFT
Tokeny NFT nie mogą być tworzone bez użycia technologii blockchain. Zagłębmy się w techniczną stronę i przyjrzymy się, czym NFT różnią się od innych tokenów i jak są powiązane z kryptowalutą.
Blockchain a kryptowaluta
Pierwsze NFT zostały utworzone na blockchainie Ethereum przy użyciu smart kontraktów standardów ERC-721 lub ERC-1155. Jednak ze względu na wysoki koszt gazu, tokeny okazały się bardzo drogie. Obecnie możliwe jest tworzenie NFT w bardziej ekonomiczny sposób w różnych blockchainach. Wśród alternatywnych sieci Ethereum znajdują się Polygon, BNB Chain, Polkadot i Cosmos.
Dwie główne cechy NFT to unikalność i niepodzielność. Właściwości te odróżniają niewymienialne tokeny od kryptowalut, wśród których każda moneta jest równa innej monecie (nieunikalna) i może mieć części ułamkowe (jak Satoshi BTC).
- Unikalność jest zapewniona dzięki specjalnemu podpisowi cyfrowemu tokena NFT. Podpisu tego nie można podmienić ani skopiować, co pomaga zachować autorstwo twórcy tokena;
- Niepodzielność zapewnia nienaruszalność tokena.
Unikalność i własność
Autorstwo tokena NFT jest ustalane na etapie tworzenia i nikt nie ma możliwości jego zmiany, nawet jeśli sam token był wielokrotnie sprzedawany. Dzięki technologii blockchain możliwe jest prześledzenie historii transferu tokena od momentu jego utworzenia. Podpis cyfrowy gwarantuje, że autorstwo twórcy tokena zostanie zachowane, a prawo do dysponowania NFT zostanie przeniesione na osobę, która aktualnie jest właścicielem tokena (np. w przypadku jego zakupu od twórcy).
Atrakcyjność NFT
Rynek NFT uważany jest za ekstremalnie zmienny i spekulacyjny. Na obecnym etapie jego rozwoju największą popularnością cieszą się utwory artystyczne i muzyczne (gry z meta-uniwersami również stopniowo nabierają rozpędu). W dużej mierze z tego powodu głównymi uczestnikami rynku są spekulanci, kolekcjonerzy i artyści.
Na przykład piosenkarka i artystka Grimes sprzedała kolekcję 10 tokenów NFT z filmami i dziełami sztuki za 6 milionów dolarów w 2021 roku. Jednym z najdroższych NFT do tej pory jest Everyday’s: The First 5000 Days autorstwa artysty Beeple. Token, składający się tylko z jednego kolażu, został sprzedany za 69,34 miliona dolarów.
Popularne są również rzadkie albumy muzyczne NFT. Na przykład album Ultraviolet amerykańskiego DJ-a 3LAU został wydany w 33 egzemplarzach i sprzedany za 11 milionów dolarów.
Jednym z najdroższych nabytków w sektorze meta-wszechświata była działka w The Sandbox, która została sprzedana za 4,3 miliona dolarów w 2021 roku.
Jak stworzyć i sprzedać NFT
Nie musisz być popularnym muzykiem ani znanym artystą, aby tworzyć i sprzedawać NFT. Wystarczy znać kolejność kroków, aby stworzyć token i mieć portfel kryptowalutowy połączony z usługą mintingu (np. NFT marketplace). Przyjrzyjmy się procesowi tworzenia NFT na przykładzie portfela Metamask i platformy Opensea.
1. Utwórz portfel i połącz się z OpenSea
- Przejdź do oficjalnej strony internetowej Metamask i pobierz portfel klikając Download na stronie głównej;
Strona główna Metamask - Utwórz nowy portfel, klikając Сreate new wallet, utwórz hasło i wygeneruj 12-wyrazową frazę seed (pamiętaj, aby zapisać ją w bezpiecznym miejscu);
Potwierdzenie utworzonej frazy seed - Jeśli portfel został utworzony pomyślnie, pojawi się ekran powitalny;
Ekran powitalny Metamask - Domyślnie sieć Ethereum jest automatycznie dodawana do nowego portfela. Aby zapłacić niższą opłatę za utworzenie NFT na OpenSea, należy podłączyć Polygon (MATIC) do portfela jako dodatkową sieć;
Wygląd nowego portfela Metamask - Aby automatycznie dodać sieć Polygon do Metamask, przejdź do polygonscan.com → przewiń stronę główną w dół → kliknij Add Polygon Network → potwierdź połączenie w portfelu;
Automatyczne połączenie sieci Polygon - Upewnij się, że sieć Polygon jest aktywna w Twoim portfelu → kliknij Buy → podaj kraj i wybierz jedną z dostępnych metod doładowania → doładuj swój portfel monetami MATIC;
- Podłącz swój portfel do serwisu Opensea. Aby to zrobić, przejdź do oficjalnej strony internetowej i kliknij Login → wybierz Metamask z listy portfeli → potwierdź subskrypcję w portfelu.
Strona główna OpenSea
2. Stwórz swój własny NFT
Po utworzeniu portfela i podłączeniu go do Opensea Marketplace, możesz rozpocząć tworzenie swojego pierwszego tokena NFT. Aby to zrobić:
- Kliknij ikonę profilu użytkownika → Studio → Create → Mint an NFT;
Menu tworzenia NFT - Prześlij wideo, obraz lub muzykę → wprowadź tytuł, liczbę tokenów i opis;
Tworzenie NFT - Kliknij Create a new Collection → wprowadź nazwę kolekcji i dodaj obrazek awatara → wybierz Polygon jako sieć mintingu → Continue → zapłać za utworzenie kolekcji w swoim portfelu;
Tworzenie kolekcji - Sprawdź informacje w oknie tworzenia NFT → kliknij Сreate → potwierdź płatność.
3. Sprzedaj NFT
Po utworzeniu NFT można go sprzedać na rynku. Proces ten wygląda następująco:
- Gdy pierwszy NFT będzie gotowy, OpenSea zaoferuje wystawienie go na sprzedaż. Aby to zrobić, kliknij List Item;
Ekran oferujący wystawienie NFT na sprzedaż - Wybierz opcję wyceny (Fixed Price – ustalona cena, Sell to highest bidder – aukcja), wprowadź cenę początkową, czas sprzedaży tokena → Сomplete listing.
Tworzenie zlecenia sprzedaży
Ryzyko i krytyka NFT
Główna krytyka NFT koncentruje się wokół kwestii ekologiczności niewymiennych tokenów, niektórych nierozwiązanych niuansów praw autorskich i wysokiego ryzyka finansowego.
Kwestie środowiskowe
Jednym z głównych zarzutów dotyczących NFT jest ich ślad ekologiczny. Tokeny tworzone w sieciach o dużej mocy (zazwyczaj blockchainy z obsługą PoW) są bardzo drogie pod względem kosztów energii elektrycznej. Im więcej energii elektrycznej potrzeba, tym więcej paliw kopalnych trzeba spalić. Tworzenie NFT w tym sensie nie jest uważane za najbardziej racjonalny sposób wykorzystania zasobów. Z drugiej strony, większość NFT jest tworzona w sieci Ethereum, a po jej przejściu na PoS, kwestia ta nie jest już tak ostra.
Kwestie praw autorskich
Prawa autorskie to złożony i wieloaspektowy obszar, różniący się znacznie w zależności od jurysdykcji. Kwestia autorstwa NFT jest jednoznacznie rozwiązana przez unikalny podpis, ale użycie tokena po sprzedaży wiąże się z wieloma niuansami. Na przykład, czy nowy właściciel NFT może używać go komercyjnie bez płacenia honorarium lub prowizji?
Po części takie kwestie są już rozwiązywane. Na przykład poprzez dodanie tokenu algorytmu do inteligentnego kontraktu który przekazuje autorowi procent (royalty) od każdej odsprzedaży tokena. Nie ma jednak jeszcze powszechnie akceptowanych rozwiązań tej kwestii.
Ryzyko finansowe
Ze względu na dużą zmienność rynku i spekulacyjne zainteresowanie NFT, łatwo jest stracić pieniądze. Niestety, istnieje wiele przypadków, w których użytkownicy kupili NFT za miliony, a następnie ich cena spadła do kilku dolarów. Kupując znane lub nowe NFT, należy zawsze dokładnie przeanalizować zarówno sam projekt, jak i zwrócić uwagę na tło informacyjne wokół niego.
Wnioski
NFT to niewymienialne tokeny z podpisem cyfrowym, co zapewnia im wyjątkowość i niewymienialność. Najczęściej takie tokeny są używane do digitalizacji cyfrowych dzieł sztuki, muzyki, niewielkich wideo, manuskryptów, książek, dokumentów lub obiektów metawszechświatów i projektów GameFi. Każdy użytkownik Internetu może stworzyć swój własny token: wszystko, co musi zrobić, to uruchomić portfel kryptowalutowy, stworzyć jakieś cenne aktywo, wejść na rynek NFT i stworzyć token. Chociaż na tokenach NFT można bardzo dobrze zarobić, rynek ten jest uważany za bardzo niestabilny i bardzo ryzykowny. W 2024 najdroższym tokenem NFT jest dzieło Merge autorstwa artysty Pak, sprzedane w 2021 r. na platformie Nifty Gateway za 91,8 mln USD.
FAQ
Komentarzy (0)
